Yargıtay’a Göre Araç Mahrumiyeti Tazminatı

Aracımız ile kaza yaptığımız zaman, haliyle onarımı için servise bırakıyoruz. En kısa haliyle, aracı araba servisine bıraktığımız günün ertesi gün ihbarı yapılsa, sonraki gün eksper gelse, buna ilişkin ön raporu 4 gün gibi kısa bir süre içerisinde hazırlamış olsa, bu rapora sigorta şirketi olağan koşullara göre ancak 7 gün içerisinde dönebilir. Birkaç gün sonra da rapor kapanır. Aracın onarımı için de 15 gün harcansa, nereden baksanız 1 aylık bir süre, araç sahibi aracını kullanamamaktadır.

Yukarıda verdiğim bu örnekte, en kısa süre ihtimallerini kullanmış oldum. Peki, kusurumuz olmadan karıştığımız bir kazada, aracımızı en kısa ihtimalle 1 ay kullanamadığımız durumlarda, bundan doğan mağduriyetimizi nasıl giderebiliriz? Aracımız serviste olacağından, mecburen ya araç kiralayacağız, ya taksi ile veya toplu taşım seçeneklerini kullanarak istediğimiz yere gitmeye çalışacağız.

Öncelikle, bu kazada kusuru bulunan araç sahibi ve sürücüsünün bu zarardan birlikte sorumlu olduğunu belirtelim. Borçlar Hukuku’na göre, bir şey hasar gördüğü zaman, onun kullanılamamasından doğacak olan zarar, bu zarardan sorumlu kişiden talep edilebilir. Medeni Kanunu’nun 6. maddesine göre, kanunda aksine bir hüküm olmadığı takdirde, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür. Bu nedenle, araç mahrumiyeti sebebiyle olduğu iddia edilen zarara dair deliller ibraz edilmeli, zarar gördüğünü iddia eden tarafın ne iş yaptığı, aracını ne maksatla kullandığı, evi le işi arasında kat ettiği mesafe belirlenmeli, araç kullanılırken yapılması gereken zorunlu giderler de belirlenecek olan zarardan indirilmelidir. Aracın ne kadar süre içerisinde tamir edileceğine dair, Bilirkişi raporu da düzenlenmesi gerekmektedir. Eğer, araç mahrumiyetine dair delil sunulamıyorsa, bu durumda Borçlar Kanunu’nun 50. maddesi 2. fıkrasına göre, hakkaniyete uygun bir bedel tayin ve takdir edilmesi gerekmektedir. (T.C. YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ E. 2015/17333 K. 2016/3648 T. 23.3.2016)

Araç mahrumiyetine dair zararın hesaplanmasında için dikkat edilmesi gereken kriterlerin neler olduğunun tespiti için de, Yargıtay kararlarına bakmanın en doğru seçenek olduğu kanısındayım. Bir davada, davacı taraf trafik kazası sonucunda aracının onarımının ekonomik olmadığı için pert olarak kabulü olmuş ve araç sahibi araçsız kalınca, araç kiralamak zorunda kaldığını belirterek araç mahrumiyeti zararının tazminine karar verilmesini talep etmiştir. Ancak davacı taraf, araç kiralandığına dair belge sunamadığı için, ilk derece mahkemesi davayı red etmiştir ve davacı taraf temyiz edince, konu Yargıtay’a taşınmış ve Yargıtay da, kasko sigortacısı tarafından yapılan ödeme ve tarihleri de değerlendirilmek suretiyle yeni bir araç alıncaya kadar geçecek makul süre için araç mahrumiyeti zararı belirlenerek hükmetmesi gerektiğini belirterek, hükmü bozmuştur. (T.C. YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ E. 2014/13531 K. 2016/11340 T. 8.12.2016)

Bir başka dosyada, araç yine pert olmuş, bu nedenle araç sahibi araçsız kalmış ve araç mahrumiyeti bedelini talep etmiş, ilk derece mahkemesinde yapılan bilirkişi incelemesinde, 15 günlük onarım süresi dikkate alınarak, araç mahrumiyet zararı bu hesaba göre yapılmıştır. Ancak Yargıtay bunu hatalı bulmuş ve davacının emsal nitelikte yeni bir araç alması için gereken süre oranında araç mahrumiyeti zararı tespit edilmesi gerektiğini belirterek hükmü bozmuştur. Zira Yargıtay’a göre, aracın pert sayılması durumunda, davacının onarımı ekonomik olmayan aracı yerine, emsal nitelikte yeni bir araç alması için geçecek makul süre belirlenip, bu süreye tekabül eden araç kiralama bedelinden, bu süre içinde davacının yapması gerekli zorunlu giderler (yakıt masrafı v.s.) tenzil edilerek hesap yapılması gerekmektedir. (T.C. YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ E. 2016/4790 K. 2016/7260 T. 13.6.2016 – T.C. YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ E. 2016/2020 K. 2016/5739 T. 10.5.2016)

Bir başka kararda, ticari kamyonet sahip olan davacının ticari faaliyeti esnasında kullandığı araç, pert işlem görmüş ve ilk derece mahkemesinde yapılan bilirkişi raporunda, kaza tarihi ile yeni araç satın alma tarihi arasında geçen 48 günlük süreye tekabül eden araç mahrumiyet zararı hesabı yapılmıştır. Ancak Yargıtay bu hesabı yanlış bulmuştur, zira raporda kazanın oluş tarihi ile aracın satın alınması arasındaki sürenin makul olup olmadığı konusunda değerlendirme yapılması gerektiğini belirtmiştir. Sonuçta, davacı aracının pert kabulünün zorunluluğu karşısında, davacının emsal nitelikte yeni bir araç alması için gereken süre oranında araç mahrumiyeti zararı tespit edilmesi gerektiği belirtilmiş ve davacının kazada ağır hasarlanan ve onarımı ekonomik olmayan aracı yerine, emsal nitelikte yeni bir araç alması için geçecek makul bir süre belirlenip, sonuca göre bu süreye tekabül eden kazanç kaybı bedelinin hesap edilmesi için konusunda uzman bilirkişiden rapor alınması ve davacının araç mahrumiyeti zararına hükmedilmesi gerekirken, eksik bilirkişi raporuyla saptanan 48 gün için kazanç kaybına hükmedilmesi doğru görülmemiş ve bozmayı gerektirmiştir. (T.C. YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ E. 2016/1134 K. 2016/6228 T. 23.5.2016)

Yargıtay’ın bu konudaki başka bir kararında, davaya konu kaza sonucunda araçtaki hasarın giderilmesi için gereken onarım süresi içinde emsal nitelikteki bir aracın, araç mahrumiyeti bedelinin tespiti hususunda rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Tabi bu yapılırken, kaza olmasaydı dahi yapılması gereken yakıt vs gibi zorunlu giderlerin de indirilmesi gerekmektedir. (T.C. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi E. 2014/15596 K. 2017/156 T. 17.1.2017)